จริงหรือไม่?? เห็ดช่วยปลดปล่อยจิตวิญญาณได้ กอบกู้จิตใจมวลมนุษยชาติ

เห็ดวิเศษ (Magic Mushroom) ถูกขนานนามให้เป็นพืชโบราณที่มีฤทธิ์กระตุ้นสารในสมองที่จะช่วยเยียวยาจิตใจด้วยการปลดปล่อยจิตวิญญาณและหยั่งรู้ความหมายที่แท้จริงของชีวิตซึ่งผูกติดกับจักรวาลธรรมชาติ เป็นอีกหนึ่งภูมิปัญญาเก่าแก่และเส้นทางไปสู่พระเจ้าที่คนในยุคโบราณนิยม พิสูจน์ได้จากเห็ด psilocybin ที่มีอยู่แพร่หลายทั่วโลกและประวัติศาสตร์ที่ยาวนานในหลายๆ ศาสนา ดังนั้นจึงเกิดคำถามว่าเรื่องทั้งหมดนี้มันจริงหรือไม่?

หากใครเคยดูหนังเรื่อง The Last of Us ซึ่งเกี่ยวกับเชื้อรากินสมองที่เปลี่ยนจิตใจมนุษย์ได้ สาร psilocybin ในเห็ดวิเศษก็เป็นแบบนั้นเช่นกันที่สามารถไปจับกับตัวรับสารสื่อประสาท serotonin ในเซลล์สมองที่มีผลต่อระบบ “อารมณ์ความรู้สึก ความเข้าใจ การเรียนรู้และความจำ” มันช่วยปลดปล่อยระบบทำงานของสมองให้เป็นอิสระ นำไปสู่การเกิดความหยั่งรู้ใหม่ที่เราไม่เคยรู้มาก่อน เหมือนการได้เข้าใจจิตวิญญาณของตัวเองและรีเซ็ตความทรงจำอันเจ็บปวดเพื่อมอบชีวิตใหม่ที่สดใสให้กับผู้ใช้ กลไกลเหล่านี้คือคำอธิบายถึงประสบการณ์ลี้ลับ (mystical experience) ความสร้างสรรค์ทะลุกรอบ การละทิ้งตัวตนเป็นหนึ่งเดียวกับจักรวาล ไปจนถึงอาการหลอนประสาทต่างๆที่เกิดขึ้นระหว่างทริป แม้ว่าอาการเหล่านี้จะเกิดขึ้นชั่วคราวแต่ผู้ใช้จะยังคงจดจำประสบการณ์ระหว่างที่สมองถูกรีเซ็ตจนนำมาสู่การเปลี่ยนแปลงชีวิตในระยะยาว

หนึ่งในงานวิจัยที่ทำให้เห็ดโบราณนี้กลายเป็นที่ยอมรับในยุคปัจจุบันคือการศึกษาของมหาวิทยาลัย Johns Hopkins ในอาสาสมัครสุขภาพดีพบว่าอาสาสมัครกว่า 80% ลงความเห็นให้ประสบการณ์กับ psilocybin เป็นหนึ่งในห้าประสบการณ์ที่สำคัญที่สุดในชีวิต เนื่องจากสรรพคุณในการปลดล็อกความเป็นตัวตนเดิมชั่วคราวทำให้สารนี้ถูกเอาใช้ทดลองรักษาอาการทางประสาทที่เกี่ยวข้องกับการยึดติดอยู่กับรูปแบบหรือตัวตนเดิมๆ ไม่ว่าจะเป็นอาการซึมเศร้าวิตกกังวล หรือความเจ็บปวดในจิตใจ เมื่อผู้ป่วยถูกปลดล็อกและได้เห็นปมปัญหาที่ผ่านมาในมุมใหม่แล้วก็จะค้นพบทางออกที่ถาวรให้ตัวเองได้ได้ในที่สุด จึงเป็นที่มาของคำว่า RESET YOUR SOUL

หนึ่งในความลี้ลับที่สุดคือการเชื่อมต่อจักรวาลธรรมชาติซึ่งเป็นกุญแจสำคัญของวิวัฒนาการมนุษย์ เห็ดวิเศษเหล่านี้ส่งต่อยีนส์สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทเพื่อความอยู่รอดตามธรรมชาติ เช่น คุณสมบัติการปรับตัวอยู่ได้แทบทุกภูมิประเทศภูมิอากาศตราบใดที่เราร่วมมือกันเป็นสังคมขนาดใหญ่และสืบทอดความรู้ถึงกันได้ ดังนั้น ทักษะทางสังคม การสื่อสาร ความคิดสร้างสรรค์ ความเป็นผู้นำ การละทิ้งตัวตน ความเชื่อร่วม ฯลฯ จึงจำเป็นมากต่อการอยู่รอดของมนุษย์ซึ่งรวมเป็น DNA หลอนประสาทที่อยู่ในเห็ดเหล่านี้นับร้อยสายพันธุ์ทั่วโลก ผลข้างเคียงทางจิตประสาททำให้พวกมันถูกนำมาใช้ในกิจกรรมทางสังคมต่างๆตั้งแต่ยุคโบราณ โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรมความเชื่อทางศาสนา ผู้เชี่ยวชาญเรื่องยาสมุนไพรรวมทั้งการใช้เห็ดพวกนี้ในชุมชนกลายมาเป็นผู้นำทางจิตวิญญาณ (shaman) ที่ผู้คนเชื่อว่ามีอำนาจสื่อสารต่อรองกับสิ่งเหนือธรรมชาติได้

เมื่อลงลึกไปกว่านั้นมีความเป็นไปได้ไม่น้อยที่มันจะเป็นปัจจัยสำคัญในวิวัฒนาการร่วม (co-evolution) ระหว่างการพัฒนาการทางสังคมมนุษย์และวิวัฒนาการเชิงชีววิทยา การบริโภคเห็ดเวทมนต์ มีส่วนในการสร้างชุมชนที่เหนียวแน่นเป็นหนึ่งเดียว ชุมชนที่ได้เปรียบในการอยู่รอดแข่งขันสิ่งแวดล้อมทางสังคม (socio-cognitive niche) ที่ซับซ้อนขึ้นเรื่อยๆ กลายเป็นแรงคัดเลือกลักษณะเฉพาะของมนุษย์อย่างการคิดจินตนาการ การสื่อสาร การเรียนรู้ทางสังคม ฯลฯ จนเติบโตเป็นอารยธรรมสืบต่อกันมา ดังนั้นจึงเป็นคำตอบของคำถามว่าทำไมเห็ดชนิดนี้ถึงช่วยปลดปล่อยจิตวิญญาณอันแสนทรมานของมวลมนุษย์ได้

ปัจจุบันเห็ดเวทมนต์กลายเป็นพืชยุคใหม่ที่หลายประเทศกำลังปลดล็อคเพื่อใช้รักษาสภาวะทางจิตใจและกลายเป็นที่ยอมรับมากขึ้นเรื่อยๆในหมู่คนรุ่นใหม่ ดังนั้นจึงเริ่มมีการเปิดให้ใช้อย่างถูกกฎหมายเพื่อส่งเสริมการใช้รักษาโรคและป้องกันพิษภัยที่เกิดขึ้น เช่น ที่รัฐเดนเวอร์ และ รัฐโคโลราโด ในสหรัฐฯ เพราะแม้เห็ดจะมีสรรพคุณที่ทรงพลัง แต่หากไม่มีการควบคุมที่ดีมันอาจพาคุณไปติดอยู่ในโลกแห่งความฝันตลอดกาล ประเทศผู้นำอย่างสหรัฐจึงมีการคลอดหลักสูตรฝึกอบรมและผลิตผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางมากมายเพื่อลดความเสี่ยงดังกล่าว พร้อมฝากข้อแนะนำถึงผู้บริโภคว่าควรมีผู้เชี่ยวชาญดูแลอย่างใกล้ชิดเพื่อช่วยเสริมประสิทธิภาพในการรักษาให้ได้ผลมากยิ่งขึ้น ขณะที่ประเทศไทยได้มีการจัดทำพื้นที่นำร่องในการเพาะปลูกเห็ดเวทมนต์นี้ที่จังหวัดขอนแก่น รวมทั้งอยู่ระหว่างจัดทำร่างกฎหมายเพื่อใช้รักษาเชิงการแพทย์